Χίος, το νησί της Ελληνικής παράδοσης και της τοπικής κουλτούρας

Η πόλη της Χίου που λέγεται συνήθως και Χώρα, κτίστηκε στην ανατολική και κεντρική πλευρά του νησιού όπως συμβαίνει με όλα τα παρακείμενα στη Μικρά Ασία νησιά. Βρίσκεται απέναντι από τη χερσόνησο της Ερυθραίας από την οποία τη χωρίζει στενός πορθμός, θέση η οποία υποδεικνύει τη στενή σχέση που είχε με την Ιωνία. Η Χώρα είναι κτισμένη στη μέση σχεδόν της ανατολικής παραλίας και αποτελεί το σπουδαιότερο λιμάνι του νησιού. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι το νησί κατοικείται από το 6.000 π.Χ. Η πόλη της Χίου κτίστηκε από Ίωνες λίγο πριν από το 1.000 π.Χ. Έτσι η ιστορία της Χώρας ξεπερνά το 3000 χρόνια. Σε όλη αυτή την μακρόχρονη πορεία της η Χίος γνώρισε περιόδους ακμής και παρακμής. Η Χώρα έχει 29000 κατοίκους περίπου και είναι η πολυπληθέστερη πόλη του νομού, γεγονός που την καθιστά ως διοικητικό, πνευματικό, πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και εμπορικό κέντρο του νομού.

Το λιμάνι της Χίου συνδέεται ακτοπλοϊκά με τα άλλα νησιά του νομού, τις Οινούσσες και τα Ψαρά, με τα μεγαλύτερα λιμάνια του Αιγαίου και της Ελλάδος, αλλά και με την Τουρκία και εξυπηρετεί τόσο το εμπόριο, όσο και τις μετακινήσεις κατοίκων και τουριστών. Τη σημερινή πόλη χαρακτηρίζει η διατήρηση του πολεοδομικού ιστού της χωρίς μεγάλες αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων, με το κάστρο, το λιμάνι, τους δρόμους, τις συνοικίες. Όμως, η καταστροφή του 1822, ο σεισμός του 1881 αλλά και η γενικευμένη ανοικοδόμηση των μεταπολεμικών δεκαετιών κατέστρεψαν την ιστορική αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της. Παρόλη την έκτασή της, η πόλη προσφέρεται για πεζή περιπλάνηση, κατά μήκος των μικρών δρόμων των συνοικιών, αλλά και των κεντρικών αρτηριών. Στο κέντρο σχεδόν της πόλης υπάρχει η πλατεία Βουνακίου, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας καταλαμβάνει ο Δημοτικός Κήπος. Από το κέντρο της πλατείας, η οδός Κένεντυ οδηγεί στην επίσημη πύλη του μεσαιωνικού κάστρου της Χίου. Η οικοδόμηση του φρουρίου ανάγεται στα τέλη του 10ου αιώνα και κυρίως στον 11ο αιώνα στη θέση περίπου της αρχαίας πόλης και σε άμεση σχέση με το λιμάνι. Το κάστρο που κατοικείται συνεχώς από την εποχή που κτίσθηκε μέχρι σήμερα, έχει τα χαρακτηριστικά του παλαιού κατοικημένου φρουρίου, δηλαδή στενά δρομάκια, πολλά ερείπια και κτίρια ποικίλων εποχών.